باغ های ایرانی

باغ های ایرانی

این مجموعه شامل نه باغ (باغ های پاسارگاد، ارم، چهل ستون، فین، عباس آباد، شازده، دولت آباد، پهلوانپور و اکبریه) است که در مناطق مختلفی از ایران واقع شده اند.

باغ ایرانی
باغ ها نمونه ای از تنوع طرح های باغ های ایرانی هستند که تکامل یافته و با شرایط آب و هوایی مختلف سازگار شده اند، در حالی که بر اصولی که ریشه در دوران پادشاهی کوروش بزرگ دارند ( قرن ششم پیش از میلاد) پایدار مانده اند. باغ ایرانی همیشه به چهار بخش تقسیم می شود که آب در تمامی باغ ها چه از نظر آبیاری و چه از نظر تزئین نقش مهمی ایفا می کند. باغ ایرانی تداعی کننده بهشت و چهار نماد آیین زردشت (آسمان، زمین، آب و گیاه) است. از قرن ششم پیش از  میلاد به بعد، قدمت این باغ ها به دوره های مختلفی بر می گردد، همچنین ساختمان ها، خانه های تابستانی و دیوارها و نیز سیستم های پیچیده ی آبیاری به طور برجسته ای نمایان شده اند. باغ های ایرانی حتی در هند و اسپانیا هنر طراحی باغ را تحت تاثیر قرار داده اند. در ادامه برخی از باغ های ایرانی ثبت شده مختصرا توضیح داده شده اند.:

باغ چهل ستون:
موقعیت باغ چهل ستون که در میانه ی دو فضا ی شهری، یعنی میدان نقش جهان و چهارباغ، قرار گرفته آن را بیشتر منحصر به فرد می کند. این باغ طرحی تقریبا مربع مانند دارد و آرایش اصل باغ مبتنی بر سه محور اصلی شرقی _ غربی است. اصلی ترین محور، محوری است که از وسط باغ عبور می کند و کوشک در یک سوم غربی این محور استقرار یافته است. کوشک به یک باره ساخته نشده است، هسته ی اولیه آن به احتمال زیاد پیشینه ای قبل از صفویه نیز داشته است. در بخش شرقی، بناهایی به کوشک اضافه شده که مهم ترین ان ها تالار ایینه و ایوان ستون دار است. سابقه ایوان ستون دار را که مهمترین عنصر کوشک و باغ چهل ستون استف در معماری ایران قبل اسلام و بعد از آن نمی توان یافت. وجود استخر در جلوی ایوان ها، آب نماهای ضلع غربی و شرقی از دیگر عناصر این باغ است. باغ چهل ستون عمارتی تشریفاتی بوده است. اطلاق نام چهل ستون به این کاخ و باغ، به دلیل انعکاس بیست ستون در آب و نمایش 40 ستون در دید بیننده است.

باغ فین:
قدمت این باغ را، که امروزه به باغ کهن شهرت دارد، به فاصله زمانی میان قرن چهارم تا دهم هجری نسبت داده اند. برابر گزارش های موجود، شاه اسماعیل اول، بنیان گذار سلسله ی صفوی، جشن بزرگی را که به منزله ی تاج گذاری او بود به سال 909 ق در همین باغ برگزار کرد. گذر اصلی شرقی _ غربی باغ، دو عمارت کتابخانه ای امیر کبیر و موزه ی ملی کاشان را به عنوان دو مرکز مهم در دو منتهای خود دارد. باغ شاه (فین) علاوه بر دو گذر اصلی، شامل گذرگاهی فرعی است که در طول باغ از جنوب به شمال امتداد دارد. این محور از مقابل عمارت شترگلوی فتحعلی شاهی در جبهه ی جنوبی باغ آغاز می شود.

باغ عباس آباد:
شهر اشرف البلاد را شاه عباس اول در 1021 ق در کنار سواحل دریای خزر و در دامنه ی رشته کوه های البرز احداث کرد. شهر از تعدادی زیادی باغ و قصر تشکیل شده بود. این مجموعه متشکل از شش باغ است. باغ چشمه یا حوض خانه، باغ چهل ستون یا دیوان خانه، باغ خلوت، باغ صاحب الزمان، باغ شمال و باغ زیتون. مجموعه باغ های اشرف به واسطه ی پیوستگی چند باغ با یکدیگر و انطباق آن ها با شیب زمین و وجود رابطه بین باغ و مناظر اطراف، ویژگی خاصی نسبت به باغ های دوران صفویه دارد.

باغ ارم:
باغ ارم از مشهورترین و باسابقه ترین باغ های تاریخی ایران به شمار می آید و پیشینه ی تاریخی این باغ به دوران سلجوقی باز می گردد. سیمای باغ ارم در چندین دهه اخیر به میزان زیاد تغییر کرده است. مهمترین تصویری که امروزه از باغ ارم به چشم می آید، محور اصلی طویل آن است که همواره نشاندهنده ی معماری شیراز است، در آن خودنمایی میکند. از مهم ترین شاخصه های این بنای وسیع، تزئیات هلالی نمای اصلی آن است که به شاخص باغ ارم تبدیل شده است. عمارت یادشده در دوره ی سلطنت ناصرالدین شاه قاجار بنا شده است. ردیف درختان سرو، حضور هندسی گیاهان باغ را شکل داده است. آب در محور اصلی باغ قرار دارد.

باغ دولت دولت آباد:
طرح باغ دولت آباد، یکی از اصیل ترین و بدیع ترین طرح های باغ های رسمی ایرانی است. اصلی ترین عمارت باغ اندرونی، عمارت هشتی نام دارد که در انتهای محور اصلی باغ و متصل به دیوار جنوبی است. این عمارت در واقع کوشک اصلی باغ دولت آباد محسوب میشود و به سبب وجود بادگیر مرتفع آن شهرت خاصی دارد. در باغ دولت آباد، آب به تمامی به نمایش گذاشته میشود. باغ به دستور محمدتقی خان بافقی، والی یزد، ساخته شد. از آنجا که باغ اقامتگاه حاکم یزد بوده، محل پذیرایی دولتمردان ایران نیز به شمار می آمده است.

باغ شازده:
باغ شازده ماهان، در نزدیکی زیارتگاه شاه نعمت الله ولی، به همت عبدالحمید میرزا ناصرالدوله در یازده سال حکومت وی در استان کرمان و سیستان، با توانمندی باغبان ها، معماران و همچنین فکر اندیشمندان آشنا با فرهنگ دیرینه و غنی باغسازی با کیفیتی سحرانگیز افریده شد. نمایش افسونگونه ی آب در سطح های افقی و عمودی در آبشارهای مکرر به تبعیت از شیب زمین، یکس از مشخصات بارز باغ مطبق است که ارائه یکی از زیباترین صحنه های پر طراوت و پرشکوه باغ تخت ایرانی را میسر می سازد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *