تخت جمشید پایتخت آیینی ایران باستان

تخت جمشید یادگار با شکوه و افتخا ر آمیز ایران که در 56 کیلومتری شمال شرقی شهر شیراز و 6 کیلومتری جنوب شرقی ویرانه های شهر استخر در دامنه کوه مهر ( کوه رحمت) قرار دارد.

تخت جمشید

تخت جمشید یادگار با شکوه و افتخا ر آمیز ایران که در 56 کیلومتری شمال شرقی شهر شیراز و 6 کیلومتری جنوب شرقی ویرانه های شهر استخر در دامنه کوه مهر ( کوه رحمت) قرار دارد، در سال 1357 شمسی در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است. ایرانیان تخت جمشید را پارسه و یونانیان آن را پرسپولیس نام نهاده اند. در زبان یونانونی، پرسه پولیس ((Persepolis لقب آتنه الهه خرد، صنعت و جنگ است. اشیل شاعر معروف یونان در قرن پنجم پیش از میلاد از شهر پارسیان به عنوان پرسپولیس نام برده است. روزگاری پس از فرو افتادن امپراطوری هخامنشیان و از رونق افتادن خط و زبان آنان، ایرانیان خاطره این سلسله را با یاد پادشاهان پیشدادی و نیمه تاریخی کیانی در هم آمیخته اند و بنابر اعتقادشان که بناهای شگرف و پر شکوه را به جمشید پادشاه افسانه ای نسبت می دادند، ساختمان شکوهمند پارسه را کار وی می دانستند و آن را تخت جمشید نامیدند.

پارسه

کتاب عجایب نامه که در حدود سال 1384 میلادی نوشته شده کهن ترین منبعی است که در آن از پارسه به عنوان ( قصر جمشید) نام برده شده است. داریوش بزرگ این بنای زیبا را 815 سال پیش از میلاد با برگزیدن صخره ای بزرگ در شمال غرب کوه مهر ( کوه رحمت) احداث کوشک شاهانه ای را در سرزمین فارس بنیاد نهاد و پسرش خشایار شاه و فرزند وی اردشیر یکم به گسترش بنا همت گمارد. هدف داریوش بزرگ از بر پا ساختن چنین بنای با شکوه مندی فراهم آوردن مکانی مناسب با شان و عظمت امپراطوری هخامنشی برای برگزاری آیین های ملی و مذهبی بود. جشن نوروز، جشن مهرگان و سایر آیین های ایرانیان باستان در این مرکز و با شکوه و شادمانی هر چند بیشتر اجرا می شد. تخت جمشید بر روی صفحه ای بنا شده که بیش از 125 هزار متر مربع وسعت دارد. این صفحه به صخره ای تکیه داده شده که از شرق مقابل کوه مهر ( کوه رحمت) و از شمال و جنوب و مغرب در درون جلگه مرودشت پیش رفته است. کتیبه بزرگ داریوش بر دیوار جبهه جنوبی نشان می دهد که پیش از آن در این مکان هیچ بنایی نبوده است. در سنگ نوشته ای که از داریوش به جای مانده، بخش هایی از بنیانگذاری شاهنشاهی ایران 521-486 پیش از میلاد از سوی کوروش کبیر متجلی شده است. داریوش می گوید: من داریوش شاه، ناتوانان را پشتیبان هستم و اجازه نخواهم داد که توانمندان به آنان بیداد روا دارند ….. ای مردم، به اراده اهورامزدا، من، داریوش از شما می خواهم که ناتوانان را پشتیبان باشید و در برابر توانمندان و توانگران بیداد گر بایستید.
بنا به رواتی ساخت مجموعه زیبای تخت جمشید 120 تا 150 سال طول کشیده است. عملیات ساختمان از قسمت جنوبی صفه آغاز شد و نخست بخشی از خزانه و کاخ تچرا، کاخ اختصاصی داریوش و تالار بار عام، کاخ آپادانا ساخته شد. در ساخت این بنا با شکوهف معمارانف هنرمندان، استادکاران، کارگران، زنان و مردان بی شماری شرکت داشتندکه علاوه بر دریافت حقوق، از مزایای بیمه کارگری نیز بهره مند می شدند. تخت جمشید که بعد از شوش دومین پایتخت هخامنشیان و پایتخت برپایی جشن ها و آیین ها بود در سال 330 پیش از میلاد و در دوره پادشاهی داریوش سوم به دستور اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد. در سال 1357 خورشیدی نخستین کاوش های علمی توسط گروهی به سرپرستی ارنست هرتفلد آلمانی انجام شد و به دلیل عظمت و شکوه فوق العاده در چهارم آبان سال 1358 در فهرست میراث جهانی با عنوان تخت جمشید، پرسپولیس به ثبت رسید. شهریار عدل و فیروز باقر زاده تهیه کنندگان پرونده ثبت جهانی تخت جمشید بودند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *