دومین چالش میراث فرهنگی با کمیته امداد بر سر ویلای «پناهی»

شاید باورش سخت باشد که در میان آلودگی‌های خیابان انقلاب، هنوز یک ویلا باقی مانده باشد.

ویلای پناهی
ویلایی که در دوره‌ پهلوی اول توسط معمار معروف فرانسوی ساخته شد، اما گویا قرار است حالا یک مجمتع جدید ۱۳ طبقه به جای آن بسازند! ویلای «پناهی» که سال ۱۳۱۷ توسط «رولان مارسل دوبرل» در ضلع شمالی خیابان انقلاب و نبش خیابان وصال شیرازی ساخته شد، پس از انقلاب در اختیار کمیته امداد قرار گرفت، هر چند نوع استفاده‌ای که از این بنا در طول این سال‌ها می‌شده و با توجه به فضای‌ آن به نظر می‌رسد به حال خود رها شده باشد. اما کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی تهران پس از تجربه‌ی تخریب خانه همسر سوم رضاشاه (ملکه توران) که در اختیار کمیته امداد بود، نسبت به احتمال تخریب این بنا نیز هشدار داده که احتمال دارد این ساختمان ارزشمند تخریب و بجای آن مجتمع تجاری ساخته شود.

خانه پلاک ۱۰۴۷ در حدود سال ۱۳۱۷ در خیابان انقلاب، حدفاصل خیابان وصال شیرازی و فلسطین، به سفارش «اصغر پناهی»، از پیمانکاران معروف دوره پهلوی توسط این معمار فرانسوی ساخته شد. این بنا یکی از آثار دوره مدرنتیه است که اهمیت و ارزش خاصی دارد، اما متاسفانه هنوز در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده است. به گزارش کمیته پیگیری بناهای تاریخی تهران، ویلای پناهی پس از انقلاب مصادره و در اختیار کمیته امداد قرار گرفت و حالا این نهاد در نظر دارد با طراحی بنایی ۱۳ طبقه که هفت طبقه در سطح و شش طبقه در زیر زمین ساخته می‌شود، آن را تخریب و مجمتع جدیدی جای این بنایِ متعلق به دوره پهلوی اول است بسازد. «رولان مارسل دوبرل» از معماران فرانسوی بود که در سال ۱۳۱۴ شمسی (اواخر دوره پهلوی اول) وارد ایران می‌شود. او در ابتدا کار خود را در شرکت ساختمانی «باتینیول» از شرکت­‌های ساختمانی خارجی مستقر در تهران که در طرح‌های جدید دوران رضاخان فعال بودند، در ایران آغاز کرد.

ویلای پناهی پس از ساخت و در زمان استفاده

او علاوه بر مشارکت در تاسیس دانشکده هنرهای زیبا و ریاست یکی از آتلیه‌ها، ساختمان باشگاه دانشگاه تهران و دانشکده هنرهای زیبا را نیز طراحی و نظارت کرد. وی از سال ۱۳۱۵ همکاری با وزارت معارف وقت را آغاز کرد و از سال ۱۳۱۶ در سمت سر مهندسی در آنجا مشغول به کار شد. استادیوم ۳ هزار نفره منظریه، توسعه پارک ورزشی شهید شیرودی (امجدیه سابق) و طرح‌های مربوط به دانشگاه تهران عمده فعالیت‌های این معمار برای این وزارتخانه است. وی در سال ۱۳۲۰ شمسی برای همیشه ایران را ترک کرد. در زمان اجرایی شدن پروژه‌ی پیرایش و ساماندهی خیابان انقلاب، کمیته امداد با این پروژه همکاری کرد و اجازه‌ی نماسازی جداره‌های این بنای تاریخی را نیز داد، اما از سوی دیگر پس از اطلاع پیمانکار این پروژه از قصد تخریب این خانه توسط مالک، در نامه‌ای با امضای سازمان زیباسازی شهر تهران به شهرداری منطقه ۶، مانع صدور مجوز تخریب این بنا شد.

اما از آن‌جایی که کمیته‌ی امداد در طول چند روز گذشته تجربه‌ تلخی از برخورد با بناهای تاریخی مانند خانه «همسر رضاه شاه» در زعفرانیه را در ذهن دوستداران میراث فرهنگی به جای گذاشته، به نظر می‌رسد باید بیش از پیش مراقب بناهای در اختیار این نهاد بود. یا حداقل میراث فرهنگی دست‌کم به روشی بهتر از گذشته، کم کاری‌اش در ثبت و اعلام ارزشمند بودنِ این بنای تاریخی را جبران کند، اما مشخص نیست بتواند با ثبت اضطراری آن را نجات دهد! اقدامی که برای خانه «ملکه توران» نیز اگرچه به کار رفت؛ اما هیچ فایده‌ای نداشت. این اعتقادِ «احمد حکیمی‌پور»، رئیس کمیته  میراث فرهنگی شورای شهر تهران نیز است. او روز گذشته (دوشنبه) در گفت‌وگویی اعلام کرده بود: «باید ۲۴ ساعته کشیک می‌دادیم تا کمیته امداد خانه «توران» را تخریب نکند. ثبت اضطراری هم فایده‌ای نداشت. تخریب خانه توران نشان از کم‌توجهی مسئولان سازمان میراث فرهنگی، کمیته امداد و شهرداری دارد. علیرغم تلاش فراوان ماموران شهربان شهرداری و ممانعت عوامل حراست کمیته امداد، این خانه بطور کامل تخریب شد.»

منبع :ایسنا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *