دگرگونی هایی که از نخستین سال های سده ی کنونی در کشور رخ داد، چهره ی شیراز را به کلی متحول کرده است.
امروزه شیراز از هر سو گسترش یافته و پذیرای سیل مهاجرانی است که هرچند موجب بزرگی و رونق این شهر شده، اما از آسیب های آن نیز در امان نمانده است. شیراز امروز همچون شهرهای بزرگ دیگر برخوردار از خیابان ها، بولوارها و گردشگاه های بسیاری است و با جمعیتی روزافزون، چهره ی شهری پرجمعیت و شلوغ به خود گرفته است. در اوایل سده ی کنونی، شیراز مورد توجه جهانگردان و باستان شناسان آمریکایی و اروپایی قرار گرفت. (پرافسور پوپ) با مطالعه بر روی تخت جمشید، شیراز و آثار هنری و باستانی فارس خدمات شایانی به این شهر انجام داد. افراد دیگری نیز با کند و کاو بر روی خرابه های تخت جمشید، نقش رستم، پاسارگاد، بیشابور و ده ها مکان باستانی و تاریخی فارس و شیراز به اهمیت موقعیت مهم این شهر به عنوان یک قطب جهانگردی پی بردند. اگر چه در این پژوهش های باستان شناسی، بسیاری از اندوخته های باستانی ما به یغما رفت، اما موجب شد تا بر توجه مردم و دولت به شیراز افزوده شود، به گونه ای که این شهر به سرعت رو به بازسازی گذاشت و آرامگاه های حافظ، سعدی، روزبهان، عبدالله خفیف، شاه شجاع، سیبویه و بسیاری از مساجد و جایگاه های متبرک و مقدسی، بازسازی و بهسازی شد. افراد بزرگی همچون شادروان علی سامی، علی اصغر حکمت، کرامت الله افسر، دکتر وصال شیرازی، علی نقی بهروزی، حسن امداد، بهمن کریمی و ۰۰۰ در راه شناساندن شیراز به جهانیان از هیچ کوششی دریغ نکردند. در میانه ی سده ی کنونی، شادروان محمد نمازی با ساخت بیمارستان نمازی و لوله کشی آب شیراز، و پس از آن بزرگانی که در ساخت کارخانه ی برق و سپس احداث خیابان و ایجاد خطوط تلفن و تلگراف اقدامات اساسی انجام دادند، موجب رونق هر چه بیشتر شیراز شد. اگر چه نفوذ فرهنگ غربی و بی توجهی حکومت پیشین به امور مذهبی، چهره ی بزک شده ای را از شهر ادب پرور و عرفانی شیراز به نمایش گذارد، اما بزرگ مردان دینی شهر همچون آیت الله دستغیب و شادروان حدایق و … در حفظ اصالت مذهبی شهر از هیچ کوششی دریغ نکردند. به دلیل خوش آب و هوا بودن شیراز، این شهر در سال های اخیر به سرعت گسترش یافته است، به گونه ای که هم اکنون از جانب غرب، (شهرک بزین) را در نور دیده و روستاهای قصر قمشه، دوهک، گویم و …را نیز به محدود ه ی جغرافیایی خود افزوده است. شهرک های نوبنیاد «گلستان»، «شهید بهشتی» و «صدرا» که همگی از موقعیت مرکزی شهر دورند، از شهرک های اقماری شیراز به شمار می روند. از جانب جنوب نیز تا نزدیکی های «پیربناب» پیش رفته و شهرک نوساز «میان رود» در قلمرو آن قرار گرفته است. از جانب شرق نیز به نزدیکی پل فسا رسیده و شهرک (شهروز شهر) به محدوده ی آن افزوده شده است. (میدان میوه و تره بار شیراز نیز در این محدوده ساخته شده است). از جانب شمال نیز، دروازه ی قرآن را در نوردیده و شهرک های «زیباشهر، «رکن آباد» و «اکبرآباد» را ایجاد کرده است. بافت قدیم شهر هنوز هم اصالت و کهنگی خود را حفظ کرده و نام محله های قدیمی چون: دروازه ی اصفهان، لب آب، درب شیخ، سرِ ڈزک، دروازه شاه داعی، دروازه کازرون، سنگ سیاه، دروازه قصاب خانه، میدان مولا، بازارچه ی فیل، دربند مشیر و … بر آن ماندگار مانده است. امروزه شیراز دارای هفت منطقه ی شهرداری است و وسعت و تراکم این شهر به فراوانی افزایش یافته است. خیابان ها، میدان ها و بوستان های نوبنیاد، رونق و رمقی به این شهر داده اند. از اقدامات عمرانی یکی دو دهه ی اخیر، احداث چندین زیر گذار و کنارگذر، ساخت چندین پل روگذر ، چندین بزرگراه و میدان، شروع احداث قطارشهری و احداث کمربندی، در اطراف شهر می باشد. روستاهای اطراف شیراز قدیم، دیگر روستا نیستند؛ بلکه هر کدام قسمتی از شهر شده اند و به نام محله یا خیابانی، نام گذاری شده اند. این روستاها روزگاری خود دارای برج و بارو، محدوده و مردمی اصیل بود که از طریق کشاورزی و دامداری زندگی می گذراندند. گسترش شهر باعث یک پارچه شدن این روستاها و پیوستن آنها به شهر شیراز شد. این روستاها عبارت اند از: عادل آباد، سلطان آباد، پدنک، سهل آباد، احمدآباد، گشن، شاهی جان، ده پیاله، کتس بس، قلعه ی شاه زاده بیگم، شریف آباد، زنگی آباد، شاه قلی بیگی، کوشک بی بی چه سجادیه، بزین، منصورآباد، ترکان، شرغان و البته در آینده ای نه چندان دور، قصرقمشه، دوکوهک، گویم، قلات، سلطان آباد، اکبرآباد و …. از نظر فرهنگی نیز این شهر رونق خوبی داشته و با داشتن چهار روزنامه ی وزین و چندین هفته نامه و فصل نامه به ویژه فصل نامه ی فارس شناخت، فرهنگ فارس و میراث فارس” نقش مهمی در رونق فرهنگی شیراز و فارس ایفا می نماید. هم چنین مؤسسات فرهنگی – آموزشی فراوانی در این شهر فعالیت دارند.
یکی از اقدامات خوب انجام گرفته در سال های اخیر ساخت تالار حافظ در جنب آرامگاه حافظ توسط اداره ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس است که همه روزه برنامه های متنوع فرهنگی در آن برگزار می شود. امیدواریم روزی برسد که شیراز همانند قرن ها پیش، خلوتگه رندان، و خانه انس دوست داران زندگی بی دغدغه و آرام باشد.
دیدگاهتان را بنویسید