این بنا در «خیابان لطفعلی خان زند»، در محله ی «گودعربان» قرار دارد.
در «خیابان لطفعلی خان زند»، در محله ی «گودعربان» قرار دارد. این مدرسه در سال 1024 هـ.ق به وسیله ی «الله وردی خان» و پسرش «امام قلی خان» فرمانروایان فارس در زمان شاه عباس صفوی -ساخته شده است. دلیل ساخت آن، آوردن ملاصدرا از روستای «کهک» استان قم به شیراز بوده است. پس از ساخت مدرسه ، ملاصدرا در آن شروع به تدریس کرد مکتب علمی شیراز، ارزش و شهرتی دو چندان یافت. در این مدرسه درس های حکمت، فقه، نجوم، ریاضی، شیمی، هندسه، زیست شناسی حساب تدريس می شده است و شمار بسیاری دانشجو از همه جای ایران به محضر ملاصدرا می آمده اند. سردر این مدرسه، بسیار بلند و پهن است. در آن چوبی و بر بالای سردر آن کاشی کاری و مقرنس کاری زیبایی انجام شده است. سطح دیوارها را تا ارتفاع 6 متری، سنگ نما کرده اند و در کمر کش تاق سردر، آیات و احادیث قرآنی نوشته اند. این سردر از لحاظ معماری و کاشی کاری یکی از شاه کارهای کم نظیر هنری و مقرنس کاری است. پشت در ورودی، دالانی هشت ضلعی با سقفی گنبد مانند قرار دارد که بر سطح ان کاشی کاری هنرمندانه ای انجام شده است.
کتیبه ی دورادور حاشیه ی سقف این دالان یکی از آیه های قرآنی است که در انتهای آن، تاریخ ساخت مدرسه (سال 1024 هـ.ق) به چشم میخورد. بر روی این دالان، تالار ملاصدرا است که جایگاه تدریس او بوده است. پس از دالان، حیاط رؤیایی مدرسه قرار دارد که نخل های کهن سال و نارنج های خوش قامت، زیبایی آن را دو چندان کرده اند. این مدرسه نزدیک به 4000 مترمربع مساحت دارد. حیاط آن 45 متر پهنا و ۵۱ متر درازا دارد و دورتادور آن را حجره های دو طبقه فرا گرفته است. این مدرسه در ابتدا دارای صد حجره برای اقامت صد دانشجوی دینی بوده است. همچنین در چهار طرف آن چهار باغ بزرگ ساخته بوده اند که هم اکنون تنها بخشی از خرابه ی باغ شمالی موجود است. در چهار سمت حیاط، چهار رواق بزرگ به بلندای 16 متر ساخته شده است و در میان حیاط، حوض سنگی زیبایی قرار دارد. زیبایی این مدرسه زمانی دو چندان بوده است که از مخزن های آبی که در خارج از مدرسه در نقاط مرتفعی ساخته بودند، آب وارد فوراه های این حوض می شده و طراوت خاصی به فضای مدرسه می داده است. تاق ورودی بسیار زیباست و بر سطح آن کاشی کاری فراوانی به چشم می آید. «تالار ملاصدرا» در طبقه ی بالای این تاق قرار دارد و با پنجرهای چوبی و مشبک بر حیاط مدرسه اشراف دارد. بقیه ی تاق ها، کاشی کاری کمتری دارند و برخی نیز در سال های پیش بازسازی شده اند در پشت رواقی شمالی، حیاط خلوت مدرسه است که در قدیم باغ بزرگی بوده و مورد استفاده ی دانشجویان قرار می گرفته است.
این مدرسه در گذر زمان بارها بازسازی شده است و در سال های کنونی نیز به پاس بزرگداشت مقام علمی حکیم صدرالمتألهین (ملاصدرا)، آن را به نیکی بازسازی کرده اند. هنگام جنگ کریم خان زنل با محمد حسن خان قاجار پدر آقا محمد خان دو مناره ی این مدرسه که بلند و مرتفع بودند تخریب شد؛ و هرچند به دستور کریم خان،(صادق خان) برادر او مأمور تعمیر خرابی های این مدرسه شد،اما دو مناره آن، دیگر به بلندی اولیه ساخته نشد و هم چنان به صورت کم ارتفاع وجود دارند. مدرسه خان در سال 1310 خورشیدی با شماره ی 75 جزو آثار ملی ایران ثبت شده است. هم اکنون در این مدرسه، دانشجویان علوم دینی تحصیل می کنند. در سال های اخیر طرح توسعه ی مدرسه ی خان و آزادسازی فضای اطراف آن توسط متوليان امر در دست اقدام است.
مختصری در شناخت ملاصدرا
نام ملاصدرا «محمد»، فرزند ابراهیم بن یحیی می باشد. او را صدر شیرازی، صدرالدین و صدرالمتألهین هم نامیده اند. او از بزرگ ترین و نامی ترین ځکما فلاسفه ی روزگار و یکی از مفاخر عالی قدر کشور ما در قرن یازده هجری بوده و نزدیک به 60 عنوان کتاب تألیف کرده است. وی هفت مرتبه با پای پیاده به حج رفته و در سفر هفتم به سال ۱۰۵۰ ه .ق در بصره وفات یافت و همان جا دفن گردید. برخی از تألیفات او عبارت اند از: الحکمه العرشیه – الحکمه المتعالیه فی اسفارالاربعه العقلیه – الرساله فی حدوث العالم -شرح اصول کافی – مبدا و معاد – رساله القدسیه – تفسیر قرآن و…
دیدگاهتان را بنویسید